موهندس کارمچاند گاندی مرد سپیدپوشی که علیه استعمار پیر بریتانیا قیام کرد و اینک عینکی معروف از او برای بشریت به میراث رسیده که نماد تساهل ،پرهیز از خشونت ،استقلال طلبی و احترام به شانیت و کرامت انسانها است. فردی روشن ضمیر که در میان مردم زیست و در مشکلات ،دردها و رنجهای آنان شریک بود می کوشید برای آنها، بدون ترس ، یاس و ناامیدی راه چاره بیابد.
گاندی در سراسر زندگی اش همواره خود را جوینده حقیقت میدانست حتی وقتی زندگی نامه خود را می نوشت آن را حکایت تجربه های من با حقیقت می نامد، به عبارت دیگر زندگی از منظر او معنایی جز جستجوی به دنبال حقیقت ندارد.
محور اصلی فکری و عملی این انسان ساده زیست (تساهل متقابل است).
او در جایی می نویسد: حقیقت و عدم خشونت چنان درهم پیچیده اند که عملا امکان تمیز ، انفصال و جداسازی در آنها امکان ندارد.
این دو مانند دو روی سکه هستندچه کسی میتواند بگوید کدام یک روی سکه است و کدام پشت آن؟
خشونت هرگز حقیقت را به کرسی ننشانده است و اقدام به آن عملی است برخاسته از کم خردی و جهل.
به عقیده گاندی هدف مقاومت عاری از خشونت مجبور ساختن حریفان نیست بلکه متقاعد ساختن آنان است ،آنکه قادر است انسان را دوست بدارد تبدیل به دالانی می شود که در آن نیروی حقیقت به صورت یکسانی عشق است ، عدم خشونت و در عین حال نام خدا است.
او به تنهایی الهام بخش مقاومت در برابر استعمار انگلیس نیست بلکه مشوق هندیان در مسیر اداره هرچه بهترکشور است گاندی میگوید:برآن نیستم که هند را تنها از یوغ استعمار برهانم لیک تصمیم دارم آن را از قید تمامی فرم های بندگی که بر شانه های ما سنگینی میکند رها سازم.
به راحتی میتوان نتیجه گرفت از منظر این اسطوره مقاومت دموکراسی و عدم خشونت دارای جوهری واحد هستند. دموکراسی که از قلب عدم خشونت طلوع میکند.
بی تردید او می دانست که شرط اداره جامعه بر طبق اصل پرهیز از خشونت شرطی بسیار دشوار است اما هرگز ناامید نشد و از تلاش دوچندان فروگزار نکرد.
از گاندی می آموزیم خشونت خودزنی است جهان کنونی ما توان و ظرفیت کینه ،عداوت و نفرت را نداشته و از آن خسته است و باید با نفی هرگونه خشونت و پرهیز از آن به کرامت انسانی ، محبت ،گفتگو و تفاهم بپردازیم تا توانسته باشیم جامعه بشریت را از جنگ ،جنایت و نفرت دورسازیم و در عین حال با احترام به شانیت ملت ها و درک ارزش بی همتای فرد فرد انسانها چون اصلی کتمان ناپذیر در نظرگرفته و مراعات کنیم.
حبیب رمضانی /
